مدیریت مسجد

با توجه به اهمیت مسجد و محوریت آن در رشد فرهنگ دینی مردم و تاثیر آن بر جهت گیریهای سیاسی جامعه و بالاخره بافت و ساختار حکومت، لازم است این پایگاه مهم از مدیریت دقیق و کارشناسانه‌ای برخوردار باشد و این در صورتی تحقق خواهد یافت که در مورد انتخاب کارگزاران مساجد، با حساسیت عمل شود. این کارگزاران، امام جماعت مسجد، هیئت امناء، مسئولین بخشهای مختلف مربوط به مسجد و خادم می‌باشند؟

مبلغان و ائمه جماعات باید از مساجد به عنوان بهترین فرصتهای تبلیغی بهره برده و با تقویت و تصحیح مدیریت مسجد، زمینه نشر معارف دینی و افزایش تاثیر گذاری پیامهای اسلامی در مخاطبان را فراهم سازند و این امر بدون فعال سازی نیروهای مناسب در اداره مسجد امکان پذیر نیست.

1- هیئت امناء

ائمه جماعات می‌توانند بکوشند تا نیروهایی حتی الامکان با مشخصه‌های ذیل در هیئت امناء مسجد قرار گیرند:

الف) مسجدی بودن

از ویژگیهایی که حتما باید اعضای هیئت امناء از آن برخوردار باشند، مسجدی بودن خود آنان است. اگر کسانی عضو هیئت امناء باشند که در نماز جماعت و مراسم مسجد شرکت نمی‌کنند و حساسیتی نسبت به مسائل مسجد ندارند، نمی‌توانند تصمیم گیرنده گان مناسبی برای اداره مسجد باشند.

ب) تقوی و پارسایی

افرادی که در هیئت امناء قرار می‌گیرند باید در بین مردم به تقوی و پارسایی شناخته شده باشند؛ زیرا بسیاری از مردم به دلیل کارگزاران غیرصالح از مسجد گریزان می‌شوند. در آیه سوره توبه از ویژگیهای آبادگران مسجد، بپا داشتن نماز و پرداخت زکات بر شمرده بود که نشان دهنده جایگاه و اهمیت عمل به دستورات دینی برای این گروه می‌باشد.

ج) اهلیت فکری - فرهنگی

اعضاء هیئت امناء باید از افراد فکری - فرهنگی باشند که اهمیت کار فرهنگی در قشرهای مختلف اجتماعی را درک کرده و ارزش آن را به خوبی بدانند. در صورتی که همه اعضاء هیئت امناء از این ویژگی برخوردار نیستند، حداقل لازم است چند نفر از آنان نیروی فرهنگی باشند.

د) سوابق دینی - انقلابی

بهتر است نیروهای اهل جنگ و مبارزه که دارای سوابق روشن و درخشان مقاومت در طول تاریخ انقلاب هستند، در هیئت امناء و تصمیم گیریهای مسجد حضور داشته باشند؛ نه افرادی که صرفا به بعد عبادی دین توجه داشته و نسبت به آموزه‌های اجتماعی دین بی‌اعتنا می‌باشند و یا افرادی که اسلام آمریکایی در وجود آنان نفوذ کرده، به جای ترس از خدا، از قدرتهای استکباری بیمناک‌اند. همان گونه که مطرح شد، قرآن در بیان ویژگیهای آبادگران مسجد می‌فرماید «و لم یخش الا الله » ؛ «از غیر خدا نهراسند.»

این ویژگی بیش از هر گروه دیگر در رزمندگان و نیروهای مخلص جنگ و دفاع مقدس یافت می‌شود.

ه) خیرین

در هیئت امناء مناسب است افراد مورد اعتماد و دارای مقبولیت که در امور خیر پیشگام بوده و از نظر مالی در راه خدا انفاق گر هستند حضور داشته باشند؛ زیرا از جهت مالی و پشتیبانی مخارج مسجد و گردآوری کمکهای مردم می‌توانند مۆثر باشند.

 - 2 مسئولین بخشهای مسجد

از آنجا که امروزه بخشهایی در ارتباط با مساجد فعالیت می‌کنند؛ مانند: قرض الحسنه، کمک به نیازمندان، نوارخانه، کتابخانه، بسیج، کانونهای فرهنگی و...، لازم است کسانی تصدی این امور را بعهده گیرند که از ویژگیهای ذیل برخوردار باشند:

الف) هیچ گونه چشم داشت مادی نداشته باشند؛

ب) نسبت به مسئولیتی که می‌پذیرند علاقه کافی داشته باشند؛

ج) در مقابل مصوبات هیئت امناء سرکشی نکنند؛

د) از اخلاق نیکو با مردم و مراجعین برخوردار باشند؛

ه) اهل مسجد و به صلاحیت اخلاقی دینی معروف باشند.

 - 3خادم

از عناصر بسیار تاثیرگذار بر رونق مساجد، خادمین هستند. با کمال تاسف در موارد بسیاری خادمین افرادی بد اخلاق، سربار، پیرمردهای بی‌حوصله، و...، و گاهی معتاد می‌باشند که چهره مسجد را نامطبوع جلوه می‌دهند.

برای تغییر و اصلاح این وضعیت می‌توان از روشهای ذیل استفاده کرد:

1. تبیین ارزش خدمت در مسجد

تشریح جایگاه خادم مسجد برای مردم، نیروهای فرهنگی را به این امر خطیر، حساس و ارزشمند ترغیب کرده و می‌تواند این مشکل را کاهش دهد. اگر برای مردم بیان شود که حضرت ابراهیم و اسماعیل علیهما السلام وظیفه نظافت مسجد الحرام را عهده دار گشتند، جایگاه خدمت به مسجد احیاء می‌گردد.

قرآن مجید می‌فرماید: «و عهدنا الی ابراهیم و اسماعیل ان طهرا بیتی لطائفین والعاکفین والرکع السجود1] و به ابراهیم و اسماعیل فرمان دادیم که: خانه مرا برای طواف کننده گان و معتکفان و رکوع کنندگان و سجود کنندگان پاکیزه کنید.»

اینجا دو پیامبر بزرگ الهی مسئولیت نظافت خانه خدا را عهده دار می‌شوند که نشان دهنده عظمت مسجدالحرام و ارزش دمت به خانه خداست.

2  - خادم افتخاری

در برخی از اماکن، نیروهای علاقه مند و فرهنگی وجود دارند که می‌توان با تقسیم کار، به نوبت هر هفته وظیفه خدمت به مسجد را به عهده یک نفر از آنان گذارد و در صورت استقبال، اگر 27 نفر داوطلب یافت شود، در هر 6 ماه یک هفته خدمت به مسجد به عهده یک نفر قرار می‌گیرد و اگر 13 نفر داوطلب باشد، برای هر سه ماه یک هفته نوبت هر کدام می‌شود. بدین وسیله می‌توان نیروهای فرهنگی - ارزشی را در کار مقدس خدمت به مسجد فعال ساخت.

دانلود فایل فهرست مساجد ورامین